سهم استان اردبیل و شهرستان پارس آباد از مبادلات دو جانبه اخیر با کشور همسایه چقدر است؟
هفته پیش بود که الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در صدر هیئتی بلند پایه که به دعوت حسن روحانی رئیس جمهور ایران انجام گرفته بود وارد ایران شد.این سفر که با اهداف سیاسی اقتصادی و فرهنگی و بررسی مسائل منطقه و جهان صورت گرفته است در خصوص موضوعاتی همچون انرژی، ترانزیت، خدمات کشاورزی، تسهیل روادید و مسائل مشترک بین المللی و همچنین رژیم حقوقی دریای خزر مذاکراتی صورت گرفته و در نهایت با تنظیم یازده سند همکاری میان دو دولت تدوین و به امضاء رسیده است.
با وجود تحریمهای غرب علیه ایران دو کشور توانستند در سالهای گذشته همکاری خوبی را به صورت دو جانبه و منطقه ای با موفقیت ادامه دهند.اما حجم مبادلات انجام شده با توجه به پتانسیلها و اشتراکات موجود رقم دخور توجهی از سوی دو طرف محسوب نمیشود در حال حاضر مبادله برق میان ایران و آذربایجان از طریق چند خط انتقال برق از جمله خطوط ایمیشلی پارس آباد ، آستارا، آراز، جلفا انجام میگیرد و مجموع مبادله سالانه برق دو کشور ۷۰۰ میلیون کیلوات ساعت میباشد که در سفر اخیر توافقنامه ساخت و بهره برداری از نیروگاههای برق آبی اردوباد و مارزاد امضا شده است.مذاکراتی نیز در خصوص احداث نیروگاههای بادی و زمین گرمایی با همکاری سازمان انرژی های نو ایران و آژانس دولتی انرژی های تجدید پذیر آذربایجان در مشکین شهر خواف انجام شده بود که اجرا خواهد شد.تکمیل سدهای خدافرین و قیز قالاسی و نیز ساخت نیروگاه برق آبی جدید ، حفاظت و بهره برداری از ذخایر آبی و انرژی سدها و نیروگاه برقی یاد شده ، در چارچوب توافق فروش برق و اتصال راه آهن دو کشور و قرار داد احداث خط ریلی آستارا-آستارا میان راه آهن های دو کشور از دیگر پروژه های همکاری دو جانبه میباشد. که در سفر ۲۳ فوریه علی اف به ایران توافق شد.
از نقاط جالب توجه در این سند همکاری ها و توافق نامه ها عدم نقش آفرینی استان اردبیل و شهرستان پارس آباد بود که با وجود دارا بودن بزرگترین نوار مرزی و برخورداری از بیشترین پتانسیل و منابع طبیعی و انسانی در کشور میباشد.شهرستان پارس آباد و بیله سوار با وجود برخورداری از تمامی امکانات و زیر ساختها و پتانسیلهای لازم برای مشارکت و همکاری در مراودات برون مرزی و بین المللی نقشی کاملا خنثی و منفعلانه در این مبادلات دارد و به دلیل بی کفایتی و عدم نقش آفرینی مسئولان در سیاستهای منطقه ای و کشور کاملا خنثی تلقی میشود.
درست زمانی که مردم شهرستان پارس آباد سرگرم رقابتهای انتخابات مجلس بودند چند کیلومتر آنطرف تر و در همسایگی این حوزه انتخابیه بزرگترین قرار داد دو جانبه با همسایه شمالی کشور که به قرارداد تاریخی خدافرین شهرت دارد بر روی سد خدافرین میان ایران و آذربایجان به امضاء رسید تکمیل خط آهن قزوین رشت آستارا در چارچوب کریدور شمال جنوب که ایران را به جنوب قفقاز و اروپای شرقی و دریای سیاه مشرف میسازد یکی دیگر از پروژه های عظیمی است که استان ما را از دستیابی به چنین فرصتهایی به دلیل تعلل بیش از پیش و انفعال در طرحهای توسعه ای بی نصیب گردانید.استان اردبیل با دارا بودن نزدیک به چهارصد کیلومتر نوار مرزی مشترک با کشور همسایه و گمرک بیله سوار و سد خدافرین کمترین میزان مراودات با این کشور همسایه را دارد.
گفتنی است حجم مبادلات تجاری ایران و آذربایجان هم اکنون ۵۰۰ میلیون دلار است که دو طرف تلاش میکنند این رقم در فاصله زمانی پنج ساله به سه میلیارد دلار افزایش یابد. سهم استان اردبیل از این رقم تنها مبلغ ۵۷ میلیون دلار است که با پتانسیلهای قید شده در بالا رقم ناچیزی است.در هفته های اخیر بود که مقدار قابل توجهی از محصول استراتژیک سیب زمینی صادر شده از استان اردبیل به دلیل عدم تطبیق با استانداردها و آزمایشات انجام شده در مرکز بهداشت آذربایجان مغایر با استاندارد لازم تشخیص داده شده و به مرجع صادر کننده استرداد شد.
نکته بسیار مهم که نقش تعیین کننده ای در مناسبات بین ایران و آذربایجان دارد توجه به این واقعیت است که علاوه بر بازار مصرفی داخلی جمهوری آذربایجان این کشور به عنوان سکوی پرتابی به بازارمصرفی سایرجمهوری های جامعه مشترک المنافع نیزمحسوب می شود از این نظر بازارجمهوری آذربایجان به عنوان محلی برای ترانزیت کالا و سرمایه ایرانی به قفقاز شمالی و سایر مناطق مجاور این کشور برای سرمایه گذاران ایرانی جذابیت دارد. زیرا درصورت تکمیل چرخه تولید کالاهای ایرانی درجمهوری آذربایجان می توان عوارض صدوراین کالاها را به سایرجمهوری های منطقه به نصف رقمی که برای واردات کالا از ایران وضع کرده اند ، کاهش داد.
گسترش تجارت، سرمایه گذاری، نوسازی اساسی جاده باکو آستارا با اعتبار 45 میلیون دلاری تخصیص یافته از طرف بانک توسعه صادرات ایران ، ایجاد خطوط جدید انتقال برق پارس آباد، طرح انتقال گاز ایران به نخجوان، ساخت نیروگاه برق آبی برروی رودخانه ارس و... ازجمله مهم ترین زمینه های همکاری دوکشور به شمار می رود.
